Tripod Satın Alma ve Kullanma Kılavuzu
Bu blog yazım, Özer Sanat Youtube kanalında yayınladığım 4 bölümden oluşan "Tripod Satın Alma ve Kullanma Kılavuzu" video serisinin yazıya dökülmüş halidir. Videolar blog yazısının devamında mevcuttur. Keyifli seyirler...
Ah Tripod… Ne onunla ne de onsuz… Çok istiyoruz ama bir türlü onuhayatlarımızdan çıkaramıyoruz. Madem ona mahkumuz, o zaman en doğru alışverişi yaparak hayatımızı bir nebze çekici kılma şansımız var. Bu yazım ve videom da tamamen bunu amaçlıyor.
Tripod alışverişi fotoğraf hayatınızdaki en karmaşık, en tehlikeli, en önemli ve en uzun soluklu yatırımlardan birisidir. Çoğu fotoğrafçı ilk tripodunu fotoğraf hayatının en başında, henüz tripodu tam olarak ne için ve nasıl kullanacağını bilmediği dönemde satın alır.
Yaptığım seyahatlerde, fotoğrafçıların büyük, ağır, kullanışsız ve zayıf tripodlarla sürekli olarak cebelleştiğini, büyük meblağlar harcayıp çıktıkları seyahatlerden, yanlış tripod seçimleri ve Tripod kullanmaktaki deneyimsizlikleri nedeniyle flu gece, gündoğumu/günbatımı fotoğrafları ile döndüklerini çok fazla gördüm.
Zaten en sonunda da bu ilk tripodlar, kişide tripod fikrinden tamamen tiksinmeye neden olarak bir köşeye atılır, ya sürekli adım adım daha iyi ve pratik tripodlar almamıza neden olur, ya da daha da kötüsü düşerek kırılan bir kamera ve lens ikilisi ortaya çıkarır.
Fotoğrafa yeni başlayan arkadaşlarımızı belki bunun dışarısında tutarak, eğer fotoğrafa gönül verdiysek ve tutku haline getirdiysek, bir defada ömür boyu bizimle olacak sağlam, dayanıklı ve pratik bir tripod satın almak yararımıza olacaktır. Şahsen ben tripod yatırımını, kamera ve lens yatırımından daha önemli gördüğüm için sizlere detaylı bir tripod videosu çekmenin uygun olacağını düşündüm.
Neden Bir Tripodaİhtiyacınız Var?
Uzun Pozlama adını verdiğimiz, elde çekim için gereken en düşük enstantane değerlerinin altında çekimler yapabilmek için.
Işıkla boyama veya yıldız izi fotoğrafları çekebilmek için.
İç Mekan, düşük ışık veya gece çekimlerinde ISO değerinizi düşük tutarak fotoğraf kalitesini yüksek tutabilmek için.
Geniş net alan derinliği gerektiren manzara, mimari, makro gibi çekimlerde diyaframın kısılmasından kaynaklanan ışık kaybını yavaş enstantanelerle kompanse edebilmek için.
Daha keskin fotoğraflar elde edebilmek için.
Daha özenli kompozisyonlar oluşturmak ve perspektif hatalarını minimize etmek için.
Çok uzun telefoto lenslerde titreşim nedeniyle oluşabilecek kompozisyon hatalarının önüne geçebilmek için.
Daha özenli HDR, Panorama, Kompozit fotoğraflar çekebilmek için.
Kameranın zamanlayıcısını kullanarak otoportreler çekebilmek için.
Ağır kamera ve lensleri uzun süre yorulmadan kullanabilmek için.
Flaş veya reflektör gibi çekime yardımcı ekipmanları pozisyonlandırmak için.
Elde çekimin mümkün olmadığı açılarda çekim yapabilmek için.
Titreşimsiz videolar çekebilmek için.
Tripodun Dezavantajları Nelerdir?
Genellikle ağırdırlar. En hafifini dahi satın alsanız, ekstra bir yüktür.
Genel olarak zahmetlidirler. Taşıması zor ve yorucudur, kurması ve kaldırmasıuğraştırıcıdır.
Kalabalık alanlarda kullanımı zordur.
Kaliteli ve kullanışlı tripodlar oldukça pahalı olabilirler.
Kurmak, ayarlamak ve kaldırmak zaman alır. Fotoğrafın en iyi zamanlarınıkaçırmanıza neden olabilir.
Eğer doğru tripodu tercih etmeyip, doğru şekilde kurup, ayarlayıp kullanamazsanız kamera ve lensinizi düşürerek zarar verebilmenize neden olabilirler.
Tripod Yerine Monopod Tercih Edilebilir Mi?
Monopodların asli görevi kamerayı sabit tutmak değildir. Monopodlar daha çok ekipman ağırlığını fotoğrafçıdan almayı ve fotoğrafçının daha az yorulmasını amaçlar.
Özellikle ağır kamera ve büyük telefoto lensler kullanan fotoğrafçılar bu nedenle monopod kullanırlar. Monopodların kamerayı sabitleme kabiliyeti oldukça düşüktür ve asla bir tripodun yerini tutamazlar.
Video Tripodu ile Fotoğraf Tripodu Arasındaki Fark Nedir?
Video Tripodları, genellikle fotoğraf tripodlarına göre daha büyük ve ağırdırlar. Video kameralar, fotoğraf makinelerine göre daha ağır olduklarından, video tripodlarının yük taşıma kapasiteleri fazladır.
Video kameralar üzerinden yapılacak ayarlarda görüntünün titrememesi için dedaha rijit yapıdadırlar. Bu tripodların kafaları kameranın daha yumuşak ve akıcı hareket etmesi üzerine tasarlanmıştır.
Ancak asıl işimiz video olmadığı sürece bu tripodlara yatırım yapmak, gereksiz şekilde daha çok para harcamamıza, çok daha fazla yük taşımamıza neden olacaktır.
Tripod Bileşenleri
Tripodlar 2 ana bileşenden oluşur
1.Tripod
a. Bacaklar (Legs): Çoğunlukla plastik, alüminyum veya karbon-fiberden üretilirler.
b. Orta Direk (Center Post): Bacaklara bağlı olarak üst kısımda bulunur, yukarı doğru kalkarak tripodun boyunu uzatırlar. (Tripodun en zayıf parçasıdır). Bazı tripodlarda sunulmaz, ekstra satın almak gerekir.
c. Ayaklar (Feets): Bacakların yerle buluştuğu noktadır. Kaliteli tripodlar iç, dış mekan veya kum için farklı ayaklar sunarlar.
2. Kafa (Head)
a.Kafa: Kamera ile tripod arasındaki bağlantıyı yapan parçadır. Kullanım tarzlarına veya farklı fonksiyonlar sunmalarına göre çok fazla farklı tipte kafa bulunur. En yaygınları top kafa (ball-head) veya kollu (pan-tilt) kafalardır.
b. Hızlı Bırakma (Quick Release) / Plaka (Plate): Kameranın altına vidalama yoluyla monte edilen ve kamerayı kafaya bağlamaya yarayan parçadır. Her marka ve modelin farklı plaka tipi olduğu gibi, arca-swiss adı verilen ve birçok marka tarafından kullanılan plaka tipi de mevcuttur.
*Kaliteli tripodlarda genellikle kafalar ayrıca satılır. Ancak markalar belirli tripodlarla, onlara uygun kafaları birleştirerek kit halinde de satabiliyorlar.
Her Kafa Her Tripoda Uyar Mı?
Eğer üzerinde kafa bulunmayan bir tripod satın aldıysanız veya mevcut tripodunuzun kafası, tripoda sabit değil de vidalıysa, o kafayı çıkartarak yerine dilediğiniz kafayı takabilirsiniz.
Ancak, ileride de anlatılacağı üzere; tercih edeceğiniz kafanın taşıma kapasitesinin en az tripodunuz kadar olduğuna özen göstermelisiniz.
Tripod Satın Alırken Hangi Faktörleri Göz Önüne Almalıyız?
İyi bir tripod; kolay taşınabilen, kolay kurulabilen, dayanıklı, pratik şekilde kullanılan,aksesuarları veya bir sorun yaşanması durumunda yedek parçası bulunan tripoddur.
Taşıma Kapasitesi:
Göz önüne alınması gereken en önemli faktördür. Düşük taşıma kapasitesine sahip bir tripod almak, sarsıntısız fotoğraflar için yeterli rijitliğe sahip olamamanıza neden olabileceği gibi, kolayca dengesini kaybederek kamera ve lensinizin zarar görmesine veya yok olmasına neden olabilir. Bu nedenle güvenli bir tercih için satın alacağınız tripod; kameranız + en ağır lensiniz + flaşınızın ağırlığının en az 2 katı olmalıdır.
Özellikle uzun telefoto lenslerde elinizle kameranızı da yönettiğiniz durumlarda elinizin ağırlığının da tripod üzerine bindiğini göz önüne almalısınız. Ayrıca fotoğrafa yeni başladıysanız, daha uzun soluklu bir yatırım için mevcut ekipmanınız yerine, ileride geçmeyi düşündüğünüz daha üst seviye ekipmanların ağırlıklarını göz önüne alarak alışveriş yapabilirsiniz.
Dikkat etmeniz gereken bir diğer durum da; özellikle Çin menşeili, ucuz ve kalitesiz ürünler üreten firmaların gerçek dışı taşıma kapasitesi değerlendirmeleridir. O nedenle bilinir ve güvenilir markaları tercih etmeye özen göstermelisiniz.
Tripodların ve kafaların taşıma kapasiteleri birbirinden ayrıdır. Alışveriş yapılırken ikisi de göz önüne alınmalıdır.
Açık Yükseklik:
Tripod yüksekliği, tripodun kullanışlılığı açısından en önemli paramaretlerden biridir. Bana göre kullanışlı bir tripod, (orta direği yükseltilmemiş durumda) göğüs hizanıza gelecek bir uzunlukta olmalıdır. Bundan daha küçük tripodlar sürekli eğilip bükülmenize ve yorucu bir tripod deneyimi yaşamanıza neden olacaktır. İnsan boyu yüksekliğindeki tel çitleri de aşmak istiyorsak tripod boyu baş yüksekliğimize kadar olmalıdır.
İleride de anlatılacağı üzere; tripodun orta direği mecbur kalınan durumlarda kullanılacak bir eklenti olduğundan, açık yüksekliğe bakarken orta direğin göz önüne alınmaması gerekir.
Eğer yere mümkün olduğunca yakın çekimler de yapılacaksa, tripodun en küçük açılır boyutunun da dikkate alınması gerekir.
Tripod Ağırlığı ve Yapısı:
Tripodun kullanışlılığını etkileyen bir diğer önemli faktör ağırlığıdır. Taşıyamadığınız, evinizde, otel odanızda bıraktığınız bir ekipmanı satın almak anlamsızdır. Ağır tripodlar, sırtımızda taşıdığımız ekipmanlarla birleşince bizi uzun yürüyüşlerde yoracaktır.
Tabiki hepimiz en hafif tripodu satın almak isteriz, ancak tripodun boyu, taşıma kapasitesi ve sağlamlığı, ağırlığı arttıran etmenlerdir. O nedenle istediğimiz özellikleri sunan en hafif seçenekleri bütçemizi de göz önüne alarak belirleyip tercih etmek en doğru harekettir.
Bu noktada ise tripodun üretildiği materyal devreye girer. Tripodlarda en hafif ve güçlü materyal Karbon-fiberdir. Çok dayanıklıdır, kırılmaz ve paslanmaz. Ancak karbon-fiber tripodlar yüksek fiyat etiketlerine sahiptirler.
İkinci sırada ise Aluminyum gelir. Bu tripodlar karbon-fiber kadar olmasa da oldukça güçlü, dayanıklı ve hafifdirler. Çelik tripodlar da mevcuttur ancak bunlar genellikle video tripodlarıdır ve oldukça ağırdırlar.
Benim tavsiyem; satın alacağınız tripodun ağırlığını, kafa hariç 2kg’ın altında tutmanızdır. Karbon-fiber tripodlar genellikle 1-1.7 kg aralığındadır. Aluminyumlar ise genellikle 1.6-3 kg aralığındadır. Özellikle çok seyahat ediyorsanız, çok fazla tripod kullanıyorsanız, ucuza kaçmadan hafif karbon-fiber tripodlar almanızı öneririm.
Kapalı Boyut:
Özellikle çok fazla seyahat ediyorsanız ve bu seyahatleri genellikle uçakla yapıyorsanız, kapalıyken valizinize rahatlıkla sığacak ve bagaj ağırlığınızı fazla arttırmayacak bir tripod satın almak hayatınızı oldukça kolaylaştıracaktır. (Tripodlar uçuşlarda kabine alınmamaktadır.)
Bacaklar
Bacaklarda özellikle önemli olan katlanan (iç içe geçen) parça sayısı ve kilit mekanizmasıdır. Katlanan parça sayısı ne kadar fazlaysa tripod o kadar portatif olur ve kapalıyken o kadar az yer kaplar. İki farklı kilit mekanizması vardır; mandallı veya çevirmeli. Bunlar arasındaki tercih kişiden kişiye değişir.
Ben çevirmeli olanları daha pratik buluyorum, ancak bu tür tripodları kullanırken bacakları tamamen sıkıştırdığınıza emin olmalısınız. Aksi halde istenmeyen kazalar yaşanabilir.
Ayrıca bir bacağı sökülerek monopod olarak da kullanılabilen tripod modelleri mevcuttur. Eğer monopod ihtiyacı da duyuluyorsa bu modeller tercihedilebilir.
Orta Direk
Çoğu tripod orta direkle birlikte gelir, bazısında ise yoktur ve ekstra satın almanız gerekir. Tripodun orta direği MECBUR OLMADIKÇA KULLANILMAZ. Çünkü orta direk tripodun ana mantığına terstir. Tripod üç ayakla sabit tutma amacı taşırken, üzerine bir tek ayak oturtmak rijitliği büyük ölçüde azaltır. Özellikle telefoto lensler ile kullanılmasını kesinlikle önermem.
Tripodların en alçak kurulum boyu (15-30cm)’nun kullanılabilmesi için; bazı modellerde orta direğin sökülmesi gerekirken, bazılarında kameranın orta direğe ters monte edilmesi gerekir.
Bazı tripodların 90 derece açı ile aşağı bakabilecek şekilde ayarlanabiayaklar sunarlar.ri vardır. Bunlar özellikle makro, ürün ve yemek fotoğrafçıları için oldukça kullanışlıdır. Bu özelliğe sahip olmayan tripodlar ayrıca satın alınabilecek kıskaç sistemi ile bu şekilde kullanılabilir. Yalnız tripodunuzu bu şekilde kullanırken mutlaka ağırlık dengesini gözetmelisiniz, aksi takdirde kameranız ağır çekerek sonucu felakete dönüştürebilir.
Ayaklar
Üst seviye tripodlar genellikle farklı koşullarda kullanım için farklı ayaklarsunarlar. Plastik veya kauçuk ayarlar iç mekanda kullanım için uygundur. Metal çivi şeklinde olanlar ise dış mekan kullanımı içindir.
Kafa
Tripod kafası, tripod sisteminin en önemli parçasıdır. Güvenli bir şekilde kamera veya lensi tripoda sabit şekilde tutmayı ve kamera hareketini kontrol etmeyi sağlar. Tripod ile kafayı kit halinde değil de ayrı satın alıyorsanız, kafanın en az tripod kadar ağırlık taşıyabildiğine mutlak emin olun.
Tripodlar için üretilen bir çok farklı tipte kafa bulunur: